Tüketicilerin A101, BİM ve ŞOK Hakkındaki Çağrışımları Nelerdir?

Biz tüketicilerin, indirim marketleri olarak bildiği A101, BİM ve ŞOK markaları ile ilgili Türkiye’de yapılan bir araştırma sonucunu sizler ile paylaşacağım.

İndirim Marketleri Nedir?

• Market markalarının bilhassa üretimlerini kendi adına yaptırmış oldukları, özel markaların perakende satışlarını gerçekleştiren ve geleneksel marketlerden daha düşük fiyat seçenekleri sunan marketler olarak ifade edilir.

• 1960’ların başında Amerika’da Kmart, Woolco, Target ve Wall-Mart market markaları kurulmuştur. 3 büyük indirim marketi Kmart, Target ve Wall-Mart haricinde; Woolco günümüzde faaliyet göstermemektedir.

• Türkiye’deki indirim marketleri, ABD’dekine benzer bir piyasa yapısına sahiptir. Türkiye’de BİM, ŞOK ve A101 sektörde en önemli üç marka olduğunu söylemek mümkündür (Başfırıncı ve ark., 2019).

• Pazara ilk giren marka BİM’dir ve 1995 yılında faaliyetine başlamıştır. ŞOK marketler zinciri de yine aynı şekilde 1995 yılında kurulmuştur. 2011 yılından günümüzde faaliyetlerini indirim marketi olarak devam etmektedir. A101 markası ise piyasaya 2008 tarihinde giriş yapmıştır.

Tüketicilerin Çağrışımları Nelerdir?

Tüketicilerin A101 ve ŞOK denildiğinde akla gelen 8 ortak biçimde sahiplendiği çağrışımlar: Aktüel ürünler, indirim, teknolojik ürünler, manav ürünleri, markalı ürünler, Migros, Mintax, reklam, slogan ve Tekel ürünleri olmuştur. Tüketicilerin A101 ve BİM denildiğinde akla gelen 8 ortak biçimde sahiplendiği çağrışımlar: Şube sayısının çokluğu ve yaygınlığı, kalitesiz, indirim günleri, market markalı ürünler, siyasi çağrışım, reklam, ulaşılabilirlik ve temizlik ürünleri olmuştur. BİM ve ŞOK denildiğinde akla gelen ortak biçimde sahiplendiği “ürün poşeti” çağrışımıdır. BİM’e özel olarak çağrışımlar: Dost ürünleri, süt ürünleri, Le’Cola, kalitesiz, market markalı ürünler, BİMcell, ucuzluk, kırmızı beyaz logo, çikolata, öğrenci, ucuzluk ve poşet olmuştur. Sadece A101’e özel çağrışımlar: Süt ürünleri için kullandığı marka olan Birşah ve temizlik ürünleri olmuştur. ŞOK markasına özgü çağrışımlar: Süt ürünleri, Mis, sarı logo, reklamlar, slogan ve Seda Sayan olmuştur.

Araştırma Sonuçlarından Neler Anlayabiliriz?

• Her üç marka için ortak çağrışımların; “market markalı ürünler” ve “indirim günleri” olması beklenebilir çünkü her üç markada indirim günleri yapmaktadır.

• “Seda Sayan” denildiğinde akla gelen çağrışımların ŞOK market, reklam ve markanın sloganı geldiği sonucuna ulaşılmıştır. ŞOK markasının kendisine ait güçlü bir çağrışımı yakaladığı anlaşılmaktadır.

• BİM için “Le’Cola” güçlü bir çağrışımdır ancak istendik çağrışım değildir. Nedeni ise bu çağrışım BİM’in kalitesiz olarak değerlendirilen bir market markalı ürünü olarak göstermektedir.

• Tüketicinin zihninde; A101’in ŞOK markasına göre daha yaygın ve zengin bir konuma, ŞOK markasının ise A101’e göre daha dar ancak kendine has (güçlü/orijinal) konuma sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır (Başfırıncı ve ark., 2019).

Araştırmacıların Araştırma Yorumları

• BİM ve A101 markası arasında daha güçlü rekabet olduğunu, ŞOK markasının ise tüketici zihninde bu iki markadan biraz daha farklı bir yerde konumlandığını söylemek mümkündür. ŞOK markası daha çok reklamları, sloganı ve Seda Sayan ile hatırlanmasını ŞOK’un reklam vermeye BİM ve A101’den çok daha önce başlamış olmasıyla açıklayabiliriz.

• Her üç marka tüketici zihninde güçlü bir yer edinmiştir. Araştırma katılımcılarının zihninde BİM markasına özgü olan çağrışımların A101 ve ŞOK’tan daha güçlü ve yerleşik olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu durum, BİM’in pazara ilk girişi yapan marka olmasıyla açıklanabilir.

• BİM’in kalitesiz çağrışımına sahip olması imajını iyileştirmesine ihtiyacı olduğunu göstermektedir. A101 ve ŞOK’un ise imajlarını iyileştirmesine değil; geliştirip güçlendirmesine ihtiyaçları vardır.

Yararlandığım kaynağa bakabilir, daha detaylı bilgi alabilirsiniz. Sevgiler..

Not: Yazım ilk olarak Medium Türkçe Yayın hesabında yayınlanmıştır.

Kaynakça

Başfırıncı, Ç., Ük Çilingir, Z. & Gültekin, Y. (2019). Türkiye’deki indirim marketlerinin marka imajlarının sosyal ağ analizi yöntemiyle incelenmesi: A101, BİM ve ŞOK örneği. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 5 (2), 277- 300.