Merhamet

Merhamet kavramı, felsefe ve din alanlarında görülürken, son yıllarda psikoloji, eğitim ve sağlık gibi birçok alanda ele alınmaktadır.

Doğu geleneklerinde merhamet, yıkıcı duygulardan (korku, kızgınlık, kıskançlık gibi) arınmanın temel yolu olarak görülmüştür. Dolayısıyla merhamet düzeyi yüksek olan bireylerin, pozitif duygular yaşayabileceğini, kendilerinden ve yaşamlarından daha hoşnut olacaklarını söylemek mümkün görünmektedir. Aynı zamanda stres, depresyon ve anksiyete gibi çeşitli zihinsel problemlere de olumlu anlamda etkisinin olacağı anlaşılmaktadır.

Merhametin anlamının temelinde, başka bireyin/bireylerin acısını duygusal anlamda hissedebilmek vardır. Bu da gösteriyor ki merhametin, empati ile ilişkisi vardır. Empati yapan bireyin merhametli olabileceği düşünülebilir. Aynı zamanda merhamet, kendi ve başkalarının problem ve sıkıntı durumuna karşı farkındalık yaşamak, problem ve sıkıntı durumlarını giderme isteğinde bulunmaktır.

Merhamet, insan yaşamında önemlidir. Sadece bireysel alamda değil, toplumsal anlamda da önem taşımaktadır. Merhametin, zihin ve beden üzerinde iyileştirici etkisi olduğuna, sosyalleşmeyi, sosyal adaleti, sosyal destek almayı ve empati becerisini artırdığı belirtilmektedir.

Merhametli olmanın sonucunda bazı bireyler tükenmişlik, ikincil travmatik stres ve merhamet yorgunluğu yaşamaktadır. Merhamet yorgunluğu, acı çeken birey/bireylere destek olan kişinin yaşadığı bir tükenme halidir. Bireyin merhamet sonucunda memnuniyet duygusu yaşaması ise merhamet yorgunluğunun olumsuz etkilerinden korunmasını sağlar. Aynı zamanda tükenmişlik ve ikincil travmatik stres semptomlarını önlemede etkili olabilmektedir.

Merhamet doyumu, merhametli eylemler ve yardım etmenin sonucunda hissedilen olumlu duygular ve ortaya çıkan memnuniyet halidir.

Merhamet doyumu bireyin;

• Psikolojik ve duygusal olarak olumlu bir ruh halinde olduğuna

• Başka insanların yaşamına bir katkı sunabildiğini

• Umutlu ve iyimser bir ruh halinde olduğuna

• Başarı duygusunu elde ettiğini ortaya koymaktadır.

Merhametle İlgili Yapılan Araştırmalar

• Merhamet düzeyi arttıkça depresyon düzeyinde düşüş gözlenmiştir.

• Bireylere merhametli davranma sonucunda frontal kortekste değişiklik yaşandığı, bağışıklık sisteminin güçlendiği ve iyi oluşu artırdığı bulunmuştur.

• Merhamet odaklı terapinin utangaçlığı, depresyonu, anksiyete ve stresi azalttığı ve özgüveni artırdığı bulunmuştur.

• Merhamet düzeyi yüksek olan öğrencilerin duygusal zekâ ortalamaları da yüksek bulunmuştur.
  

Duygusal zekâsı yüksek olan bireyler, kendisi ve başka bireylerin duygularını okur, sağlıklı kişilerarası iletişim kurar, bireylerin acılarının farkında olur ve yardım etmede daha istekli olmaktadır. Dolayısıyla duygusal zekânın yüksek olması ile merhamet düzeyi de yüksek olmaktadır. İki kavram arasında önemli bir ilişki olduğunu söylemek mümkün görünmektedir.

Özetle: Merhametli olmayı öncelikle çocuklara öğretmek gerekmektedir. Bu şekilde yaşam boyu kullanılarak alışkanlığa dönüşmesi sağlanacak ve yaşamın her alanında önemli olan bu kavram zihnen ve bedenen olumlu katkıları olacak, sosyal iletişime ve empatiye katkısı sağlayacaktır.