Nesne İlişkileri Kuramı: Melanie Klein

Melanie Klein 30 Mart 1882 tarihinde Viyana’da dünyaya gelmiştir.
Melanie Klein Freud’dan sonra psikanaliz tarihinde etkili olmuş kuramcıların başında yer almıştır.
Psikanalizi çocuklarda gözlenen ruhsal bozukluklarda kullanmaya başlayan ilk analistlerden biridir.
Melanie Klein “ Nesne İlişkileri” okulunun kurucusu kabul edilmektedir.
Klein ’in Nesne İlişkileri Kuramında yaşam (Eros) ve ölüm (Thanatos) dürtüleri temel yürütücü güç olarak ele alınır.
Klein’a göre bebek içgüdüsel olarak onu bekleyen anneden haberdar olarak dünyaya gelir.
Nesne İlişkileri Kuramı analitik kurama yeni kavramlar getirmiştir. Bunlar: nesne, nesne ilişkileri, bölme, yansıtma, içe yansıtma, yansıtmalı özdeşim ve bilinçdışı fantezidir.

Kavramları açıklama

İlk oluşan nesne memedir. İçselleştirilen nesneler, zamanla çocuğun benliğinin bir parçası haline gelir; çocuğun bu nesnelerle olan ilişkisinin kalitesi gelecekte nasıl davranacağını belirler.
İlk nesne ilişkisi annenin memesi- annesiyle ilişkisidir.

Klein, ölüm ve yaşam içgüdüleri arasındaki çatışma olduğunu ve kaygı ile baş etme çabasıyla bebeğin bölme mekanizmasına başvurduğuna inanır. Ölüm içgüdüsünün negatif gücüyle baş etmek için ego kendini böler.
Klein, Borderline patoloji temellerini bölme mekanizmasının ileriki yaşlardaki dışavurumu olarak adlandırır.
Yansıtma mekanizması bebeğin ruhsal yapısının temel unsurudur. Klein bu mekanizmayı şöyle ifade eder: “ Bebeğin olgunlaşmamış egosu doğumdan itibaren, doğuştan gelen dürtülerin kutupları yaşam ve ölüm içgüdüsü arasındaki çatışma tarafından açığa çıkan kaygıya maruz kalmaktadır.”
İçe yansıtma; bebek çeşitli duyusal deneyimlerle nesneyi iyi ya da kötü nesne olarak algılar. Deneyimin iyi ya da kötü olarak algılanması bebeğin ihtiyaçları, dürtüleri tarafından belirlenir. Yaşanan deneyim iyi ise içe atım yapılır. Örnek verilirse; huzurlu ve kesintisiz beslenme deneyimi sık sık tekrarlanırsa iyi meme içe yansıtılmaktadır. İçe yansıtılan meme “ben” in bir parçası olacaktır.
Yansıtmalı özdeşim; bebek temel olarak kötü yönlerden kurtulmaktan çok ona hükmetme, kontrol etme amacı taşır.

Yansıtma – Yansıtmalı özdeşim farkı nedir?

Yansıtma; iç dünyadaki olumsuz içerik bir başkasının üzerine aktarılır.
Yansıtmalı özdeşim; karşıdakinin davranışlarını istenen biçime sokma vardır.
Küçük çocuk gerçek dünyada olup biten ve travma yaratan olayları tam olarak anlayamaz. Bu olayları iç dünyasındaki isteklerle ve korkularla karıştırır. Olayların nedenini arar ve olayların çıkardığı duygularla baş etmeyi sağlayan öykü geliştirir. Öykü bilinç dışında kalır bu durum bilinç dışı fantezi olarak adlandırılır.

Kişiliğin Yapısı

Melanie Klein, bebeğin ikinci arayışı ile dünyaya geldiğini vurgular. Bebeğin anne nesnesiyle kurduğu ilişki dünyayı ve kendini anlamlandırmasında temel etkendir.
Nesne ile kurulan ilişki bölme, yansıtma, yansıtmalı özdeşim gibi mekanizmalarla gerçekleşir. Bu mekanizmalar kişilik gelişimini belirler.

Kişilik Gelişimi Evreleri

Nesne İlişkileri kuramında bebeklerin yaşamın ilk yılında sırasıyla Paranoid-Şizoid konum ve Depresif konumlardan geçtiği söylenir. Bu iki konumdaki temel motivasyon, saldırganlık dürtüsünden kaynaklanır.
Klein kişilik gelişim evrelerini 3’e ayırmıştır. Her evrenin kendine özgü anksiyeteleri, savunma mekanizmaları ve içsel nesne ilişkileri bulunur.
Her evredeki içsel nesne ilişkileri psikopatolojinin temelini oluşturur.

1.Paranoid- Şizoid

Bu dönemde bebeğin ihtiyaçları karşılanmazsa ya da bekletilirse bu kaygıyı azaltmak için kendi içindeki öfkeyi anne memesini ısırarak dışarıya yansıtır.
Dışardaki kötü nesnelerden kaçınabilmek için şizoid savunma mekanizmalarını; paranoid -şizoid evrede nesneler iyi meme- kötü meme gibi kısımlara ayrılır.

2.Depresif Konum

Önceki evrede ortaya çıkan iyi ve kötü nesne bu evrede birleşir.
Kötü nesneye yönelik saldırgan dürtüler bebekte suçluluk hissi uyandırır. Bebek suçluluk hissi sonucunda depresif döneme geçer.

3. Odipal Evre

Çocuğun sütten kesilmesiyle maruz kaldığı engelleme sonucunda 1.yılın sonu ile 2.yılın başında ortaya odipal nitelikli eğilimler ortaya çıkar.
Odipus kompleksinin gelişimi, anneyle ilk yoğun ve dışa kapalı ilişkinin geçirdiği dönüşümler tarafından belirlenir.

Son Yazılar