Duygusal Emek

Duygusal emek (Emotional labor) kavramı ilk kez Hochschild tarafından 1983 yılında ele alınmıştır.

Duygusal emek nedir?

• Hochschild duygusal emeği: “Çalışanların, iyi hizmet vermek amacıyla müşteriler ile olan etkileşiminde duygularını yönetmesi ve yönetme süreçlerinde göstermiş oldukları emektir.” şeklinde ifade etmiştir.

• Yapılan çalışmalar gösteriyor ki duygusal emek kavramının farklı tanımlamaları yer almaktadır. Genel bir tanımdan söz edecek olursak: “Bireyin, iş gereği duygularını başkaları tarafından gözlenecek şekilde düzenleyerek, yüzsel ve bedensel olarak gösterimde bulunmasıdır.” şeklinde ifade edilmektedir (Çelik ve Turunç, 2011).

İş-aile çatışması nedir?

• İş-aile çatışması (Work-family conflict) kavramı, bireyin iş rolünün ailesine olan yükümlülüklerini yerine getirmesini engellemesi sonucu ortaya çıkan bir çatışmadır.

Psikolojik sıkıntı nedir?

• Chalfant ve ark. (1990) tarafından yapılan çalışmada psikolojik sıkıntı kavramı mutsuzluk, sinirlilik, huzursuzluk ve insan ilişkilerinde problem yaşama durumunun zincirleme döngüsü olarak tanımlanmıştır (Chalfant ve ark.,1990; akt. Çelik ve Turunç, 2011).

Çelik ve Turunç (2011), duygusal emek ve iş aile çatışmasının çalışanların yaşadıkları psikolojik sıkıntı arasındaki ilişki ve etkileri inceledikleri araştırma çalışması yürütmüşlerdir. Çalışma sonuçları şu şekildedir:

Çalışanların içlerinden geldiği şekilde değil; çalıştığı kurumun istediği yönde duygusal gösterimde bulunmaları sonucunda stres ve çatışma yaşadıkları psikolojik sıkıntıları arttığı görülmüştür. Aynı zamanda çalışanlarda sağlık kaygısına, uyku bozukluklarına, endişeye, kötümserlik ve intihar eğilimine neden olduğu da bulunmuştur.

Çalışanların sergiledikleri duygusal emek ve yaşadıkları iş-aile çatışmasının ciddi psikolojik sıkıntılara sebep olduğunun belirlenmesi bu çalışmanın önemli bir sonucudur.

• Literatürde yer alan diğer araştırmalarda; uzun süreli çalışmalara bağlı olarak gelişen iş-aile çatışması depresyon ve strese bağlı sağlık problemleri ortaya çıkmasıyla birlikte duygusal emek üzerinde de olumsuz bir etki yaptığı bulunmuştur. Duygusal emek hakkında yapılan çalışmaların birçoğunda duygusal emeğin çalışanlar üzerindeki olumsuz etkileri bulunmuştur.

• Leinder (1993) tarafından yapılan çalışmada fastfood çalışanlarının müşterilerle kapsamlı etkileşim sonucunda olumsuz duygusal ve sosyal etkileri olduğu ortaya çıkmıştır. ABD’de öğretim üyeleri üzerinde yapılan bir araştırmada ise duygusal emek ve psikolojik sıkıntılar arasında bir ilişki bulunduğu ortaya çıkmıştır.

Yukarıda yer alan araştırmalardan anlıyoruz ki duygusal emek çalışanlar için kendi başına bir duygusal sorumluluk getirirken aynı zamanda yaşadıkları iş-aile çatışması sonucunda psikolojik sıkıntılar doğmakta ve bunun sonucunda duygusal emekte tükenmişlik yaşanmaktadır. Ele alınan bu üç kavramında birbiriyle olan ilişkilerinin önemli olduğunu söylemekte fayda vardır.

Not: Yazım ilk olarak Medium Türkçe Yayın hesabında yayınlanmıştır.

Kaynakça

Çelik, M. & Turunç, Ö. (2011). Duygusal emek ve psikolojik sıkıntı: iş–aile çatışmasının aracılık etkisi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 40 (2), 226–250.