Boş Zaman ve Rekreasyon

Tasarım: Cansel OK

Boş zaman kelimesinin kökeni Latincedeki “Licere” kelimesinden gelmektedir. Türkçe ’de boş zaman “boş olmak”, “işten arta kalan vakit” anlamındadır. Boş zaman; fizyolojik ihtiyaçların karşılanması, zorunlu ev işleri, ailevi, iş hayatı gibi faaliyetlerin dışında kalan, bireyin tercihine bağlı olarak tek başına ya da grup halinde gerçekleştirilen faaliyetlere ayrılan zamandır. Bir etkinlik görev olarak yapılıyorsa veya çevreden gelen baskıyla o iş yapılıyorsa bu boş zaman aktivitesi değildir.

• Teknolojik gelişmelerin hızlanması, dünya ekonomisinin değişmesiyle birlikte bireylerin boş zamanlarında artış yaşanmıştır. Boş zamanda gerçekleştirilen faaliyetler toplumun sosyal ve ekonomik anlamda gelişmesini sağlar.

• Yaşamın her döneminde boş zaman faaliyetlerinin önemi büyüktür. Aynı zamanda boş zaman alışkanlıklarının oluşmasında çocukluk döneminin önemi büyüktür.

• Boş zaman değerli ve verimli kullanılırsa, bireyin kendi özgürlüğünü yaşamasına, kendini tanımasına imkân vermektedir. Aynı zamanda kendini ifade etme, yaratıcılığını geliştirme, yeni deneyimler kazanma, üretkenliğini arttırma ve yaşam kalitesini arttırmayı sağlar.

• Boş zamanda gösterilen faaliyetler, zamanı değerlendirme yöntemleri bireysel ve toplumsal olarak farklılık gösterirken aynı zamanda bireysel ve toplumsal gereksinimlere ve sosyo-ekonomik gibi değişkenlere göre de şekillenmektedir. Örnek vermek gerekirse uzun saatler çalışan bir bireyin boş zaman olarak algıladığı ve gerçekleştireceği eylem uyumak ve dinlenmek olacaktır. Ancak çalışma süresi asgari düzeyde olan bir bireyin boş zamanda uyumak ve dinlenmek dışında yararlı aktiviteler yapması daha mümkün olacaktır. Dolayısıyla bireyin, toplumun gereksinimleri aynı zamanda sosyo-ekonomik gibi faktörleri boş zamanda yapacağı aktiviteleri belirlemektedir.

Rekreasyon, Latince’de yer alan “Recreatio” kelimesinden türemiştir. Yeniden tazelenme, yeniden biçimlenme, yeniden yaratma anlamına gelmektedir.

Aristoteles, rekreasyonu: “Başka herhangi bir amaç olmadan, sadece yapmak için yapılan bir etkinliğin içinde bulunma durumu” olarak ifade etmiştir.

Rekreasyon, bireyin çalışma gibi zorunlu ihtiyaçlarını karşılamak için gerçekleştirdikleri eylemler dışında kalan boş zamanlarında, kendini gerçekleştirmek ve günlük yaşamın problemlerinden uzaklaşmak amacıyla gerçekleştirdiği aktivitelerdir.

Rekreasyonun Sınıflandırılması

Müzik, dans faaliyetleri, sanat ve küçük el becerileri, spor ve oyun, sahne çalışmaları, açık hava etkinlikleri ve çeşitli etkinlikler (hobi oyunları vb.) olarak sınıflandırılmaktadır.

Araştırmalar

• Boş zaman aktivitelerine katılan bireylerin, yaşam tatmini konusunda pozitif oldukları ve depresyonda olma durumlarının daha düşük olduğu bulunmuştur.

• Boş zamanda gerçekleştirilen aktivitelerin psikolojik iyi oluşa olumlu anlamda etkisi olduğu bulunulmuştur.

• Psikolojik iyiliğe en iyi gelen aktivenin fiziksel aktivite olduğunu bulunulmuştur.

• Boş zaman aktiviteleri yüksek olan bireylerin yaşam tatmininin yüksek olduğu bulunmuştur.

Özetle; boş zaman ve rekreasyon kelimelerinin anlamları birbirine benzerlik göstermektedir ancak boş zaman bir zaman dilimini ifade ederken; rekreasyon bu boş zaman diliminde bireyin yaşamında özgürce, gönüllü olarak tercih ettiği aktivitelerini gerçekleştirmesidir. Bir bireyin ve toplumun boş zamanında gerçekleştireceği aktiviteler cinsiyet, yaş, sosyo-ekonomik gibi birçok faktörle şekillenmektedir. Bu gibi faktörlerin olumlu anlamda etkisiyle birey, hem kendini gerçekleştirecek hem de topluma katkı sağlayacaktır. Dolayısıyla boş zaman ve rekreasyon bir toplumun uygarlık seviyesini gösterebilecek önemli konular arasında yer almaktadır.